Lokaal handelen


Alternatieven voorstellen

Toen in mijn buurt een groene, open ruimte van 10Ha zou verkaveld worden, zei de 'Groene' schepen van Ruimtelijke Ordening in 2015. 'Je kan dat niet tegenhouden. Dat gaat niet om dat te stoppen'. 

Hoe is het ons dan toch gelukt het te stoppen? In elke fase hebben we heel concreet informatie gegeven. Bijvoorbeeld: 'Bij die instantie kan je het overstromingsprobleem signaleren.' of 'Zo kunnen de watertoetskaarten geactualiseerd worden'. We hadden een goed functionerende website waar mensen zelf konden lezen dat wat politici voorhielden niet waar was. Burgers uit hun onwetendheid halen breekt de macht van politici. Zo is het ons stap voor stap gelukt om de kijk op deze verkaveling fundamenteel te veranderen. 

Gewoon al door het nut van zo'n grootschalige verkaveling in vraag te stellen, ontstaat weerstand. Luidop de vraag stellen: "Komt dit ten goede aan de mensen of aan de winst van projectontwikkelaars?" Zelf iets dieper gaan onderzoeken en met onderbouwde en haalbare alternatieven komen, is bedreigend voor politici die het zelf allemaal ook niet zo goed weten. Door mensen te betrekken en acties te organiseren kregen voor deze verkaveling fundamentele alternatieven een kans. Dat is voor mij lokaal handelen.
In Lint was deze aanpak succesvol en werden de verkavelingsplannen (voorlopig?) opgeborgen.



Stap voor stap systemen veranderen


In het rusthuis Lint wordt niet meer gekookt. Een spiksplinternieuwe keuken al twee jaar ongebruikt. Maaltijden worden 45 km verder bereid en worden opgewarmd. Meer voedselkilometers, minder vitaminen, weinig fair-trade, minder werkgelegenheid en minder lekker.  Kortom we vervreemden van onze maaltijden. Niet alleen in ons rusthuis. Heel ons voedselsysteem werkt op een bepaalde manier omdat alle actoren in dat systeem hun winst (efficiëntie of tijd) willen maximaliseren. Daardoor krijg je industriële landbouw, grote afhankelijkheid van het buitenland, monoculturen (die diversiteit aantasten) of verlies van ruimte. 

Wereldproblemen zijn groot en lijken onveranderbaar. Grote systemen zoals het economisch systeem, het voedselsysteem of het ecologisch systeem bepalen ons leven. De maaltijdbeleving van onze ouderen (en onszelf) wordt bepaald door het voedselsysteem. Door de dingen lokaal terug fundamenteel anders aan te pakken, kunnen we systemen veranderen. In het voorbeeld van hierboven: terug lokaal te koken, tijd nemen en delen met elkaar wat we belangrijk vinden. En ja, dit zal allicht wat duurder zijn. Op de totale kost van een rusthuisbed (zo'n 170€/dag/persoon) is de prijs van de maaltijd (6€) niet betekenisvol én we krijgen meer kwaliteit in de plaats. Meer info: lees dit verslag van de OCMW-raad van januari 2018.



Engageren voor een betere wereld

Een politiek engagement betekent voor mij meer dan in de gemeenteraad of in de provincieraad zitten. Het is een voortdurende bekommernis over alle zaken die ons samen aanbelangen: kwaliteitsvol onderwijs, een fijne leefomgeving, zorg voor ouderen, een mooie wereld voor onze kinderen,...
In 2012 was ik verkozen in de gemeenteraad van Lint en heb ik geprobeerd om lokaal te handelen, alternatieven voor te stellen en systemen te veranderen. Dat was met vallen en opstaan. Vroeger dacht ik dat beslissingen werden genomen op basis van argumenten. Er dienen zich keuzes aan, we discussiëren daarover en met goede argumenten worden zo democratische beslissingen genomen.

Ik leerde de afgelopen zes jaar dat argumenten minder dan 20% uitmaken van het beslissingsproces. Toeval, gezichtsverlies en haantjesgedrag, samenwerkingsverbanden, relaties, tekort aan informatie of tijd, manipulatie van informatie of karaktertrekjes van mensen bepalen veel meer maatschappelijke keuzes dan discussie, argumentatie en overtuigingskracht. Onze democratie is niet zo democratisch als het lijkt. 

Daarom is een kritische opvolging, de mogelijkheid om naar de media te stappen en betrokkenheid van burgers cruciaal om te komen tot een goedwerkende democratie. Hoe ik dit doe vind je onder de tab 'In Lint'.



Samen leren over de wereld en de toekomst

Lesgeven over wereldbrede uitdagingen opende voor mij een bijzonder boeiende wereld. Ik ontdekte hoe snel onze wereld verandert.  Ik kreeg nieuwe perspectieven en zin in maatschappelijke innovatieDe antwoorden op die grote uitdagingen die ik leerde kennen straalden van passie en creativiteit. Dat gaf me een beeld van wat mogelijk is als we ons volledig menselijk potentieel benutten. 

Graag deel ik alle informatie van al die lessen om dat inspirerend beeld over te brengen. Klik hier voor alle info hierover. Feedback welkom.

Kansen geven 

In de periode 2006-2007 werkten lokale besturen in Vlaanderen een strategisch plan uit op vlak van huisvesting, tewerkstelling, ouderenzorg, kinderzorg en culturele en maatschappelijke ontplooiing. Zo’n plan doet dienst als werkinstrument voor een bestuursperiode van zes jaar. Daarom doen sommige lokale besturen bij de opstelling ervan beroep op een externe consultant. Deze rol heb ik op mij genomen voor Zandhoven, Hulshout, Begijnendijk en Retie.

Mijn taak bij het opstellen van een Lokaal Sociaal Beleidsplan bestond erin de gemeente en haar partners te begeleiden op vlak van inhoud en proces. Op vlak van inhoud bestond mijn taak uit doelstellingen, acties, resultaten en indicatoren ‘correct’ te formuleren. Ik reikte concrete voorbeelden van beleidsopties aan en voedde de betrokkenen met voorbeelden en gevolgen van goed welzijnsbeleid. Op vlak van proces bestond mijn taak uit het opstellen van een omgevingsanalyse en het opzetten van samenwerking met externe partners. Ik besteedde hierbij zorg aan betrokkenheid en gedragenheid van het beleid door het bevorderen van een open en constructieve communicatie tussen de verschillende partners. Voor dit project werkte ik vanuit de toenmalige Katholieke Hogeschool Kempen samen met Welzijnszorg Kempen, de provincie Antwerpen (Sociaal Kompas), de Strategische Projectenorganisatie Kempen (SPK) en de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG).

In 2010 publiceerde ik hierover het artikel “Lokaal Sociaal Beleid als hefboom voor een duurzaamheidstransitie?” in het boek "Een veerkrachtige samenleving. Sociaal werk en duurzame ontwikkeling" van Jef Peeters. Lokaal Sociaal Beleid en duurzaamheid

Contact leggen met anderen 

‘Dealing with gobal challenges’ is een module aan de Thomas More Hogeschool die ik geef in het Engels aan buitenlandse studenten. Ook Vlaamse studenten en mensen uit het werkveld kunnen dit programma volgen. In een reeks van twaalf lessen worden de zes belangrijkste planeetbrede uitdagingen geanalyseerd en vervolgens worden er strategieën besproken om deze aan te pakken vanuit lokaal perspectief. Door de afwisseling in werkvormen, een praktijkgerichte en projectgerichte aanpak ontstaat er een krachtige leeromgeving.

Hieronder de video die we opnemen over het vak 'Dealing with Global Challenges' dat ik doceer aan de Thomas More Hogeschool.


Als ontwerper en coördinator van deze module leg ik enerzijds de nadruk op een objectieve analyse, gebaseerd op feiten en cijfers en anderzijds op concrete haalbare keuzes die we als samenleving kunnen maken. Hiermee wil ik inspireren tot verandering



Deelnemen aan de samenleving

Mensen hebben recht op arbeid, dat staat zo in artikel 23 van onze grondwet. Daarom begeleiden  OCMW’s kansengroepen naar een gepaste job. In 2007 onderzocht ik voor een 10-tal Kempische gemeenten in welke mate cliënten tevreden zijn over de arbeidstrajectbegeleiding die ze krijgen vanuit het OCMW. Uit 156 gesprekken met cliënten identificeerde ik prioritaire verbeterpunten op vlak van begeleiding, dienstverlening en de relatie met de trajectbegeleider.

Mensen hebben recht op maatschappelijke en culturele integratie, ook dat staat zo in artikel 23 van onze grondwet. Toch hebben kansengroepen het moeilijker om aansluiting te vinden bij verenigingen. Toch is deelname van leefloongerechtigden, langdurig werklozen en migranten nodig om te komen tot maatschappelijke integratie. Omdat participatie een recht is onderzocht ik in 2005 in opdracht van het OCMW van Mol hoe kansengroepen volwaardig lid kunnen worden van het lokale verenigingsleven.


Op basis van dit onderzoek publiceerde ik het boek: "Drempels naar participatie in lokale verenigingen" dat tal van beleidsaanbevelingen, concrete suggesties voor verenigingen en kansarmen formuleert.


Vrouwen bekleden op de arbeidsmarkt nog te vaak een 'andere' en niet gelijkwaardige positie dan mannen, vooral in laaggekwalificeerde functies. Daarom onderzocht ik aan de hand van concrete getuigenissen op welke manier een opleiding ‘persoonlijke ontwikkeling’ hierop een antwoord kan formuleren.

2010 was het Europees jaar voor strijd tegen de armoede. In 2009 was ik betrokken bij een project met  10 partners uit gans Europa, dat stilstond bij sociale determinanten van gezondheid. Het onderzoek inventariseerde en evalueerde goede praktijken voor het wegwerken van armoede binnen eerstelijns gezondheidsdiensten en de sociale hulpverlening. Dit project resulteerde in een internationale multidisciplinaire conferentie op 23 en 24 April 2010 in Amsterdam over competenties en strategieën voor het terugdringen van armoede in Europa.

Sociaal zwakkere groepen hebben weliswaar toegang tot het internet maar missen vaak de vaardigheden om het internet in te zetten voor hun eigen ontwikkeling. In 2010 was ik betrokken bij een project in de bijzondere jeugdzorg dat via een handboek met methodieken voor begeleiders jongeren aanzet om het internet beter te gebruiken. Dit project resulteerde in een handboek, specifiek voor jeugdzorg dat gaat over werken met ICT in de jeugdzorg en bevat een verzameling van specifieke uitgewerkte methodieken per doelgroep en per onderwerp. Het boek beschrijft stap voor stap hoe begeleiders ICT-toepassingen kunnen inzetten in de ondersteuning en begeleiding van de jongeren.

Werken aan duurzaamheid

In samenwerking met Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid was ik tussen 2009 en 2014 voorzitter van het Lerend Netwerk ‘oriëntatie van sociaal werk op duurzame ontwikkeling’. Deze groep van docenten en praktijkwerkers komt samen met als doel het Vlaams implementatieplan voor het decennium voor educatie voor duurzame ontwikkeling (UN decate for ESD 2005-2014) te realiseren in Vlaanderen. We doen dit door vakinhouden en educatief materiaal te ontwikkelen en uit te wisselen voor sociaal werk. Klik hier om het digitaal archief te raadplegen.

In 2013 en 2014 nam ik vanuit Karel de Grote-hogeschool deel aan het Alert-Netwerk. Op dinsdag 17 juni 2014 werden de bevindingen en ervaringen uit het ALERT netwerk voorgesteld op een oogstdag. Je vindt de presentatie bij 'agenda en activiteiten'.

De Strategische Projectenorganisatie Kempen wil met het project ‘Koplopers Kempen Duurzaam’ een duurzaamheidstransitie realiseren in de Kempen en haar uitbouwen tot een creatieve kennisregio. Tussen 2009 en 2012 was ik actieve deelnemer in verschillende werkgroepen. Binnen het Sociaal Forum Kempen was ik trekkend lid van de werkgroep duurzaamheid. We definieerden verschillende toekomstprojecten voor de Kempen en organiseerden een inspiratieavond.

Daarnaast word ik af en toe gevraagd voor lezingen, workshops of presentaties. Elk thema dat met ecologie, transitie, lokale veerkracht of sociale verandering te maken heeft, leg ik helder, boeiend en inspirerend uit. Uitdagend en uitnodigend ga ik aan de slag met groepen rond deze thema's. Zie tab 'agenda en activiteiten' om te bekijken hoe ik dit aanpak.






Strategische experimenten

“Duurzaam en echt welzijn creëren” dat is prioriteit. Heel veel mensen zijn daar al mee bezig en hebben ideeën om dit te realiseren. Het ministerie van ideëen en Dooweb hiervan goede voorbeelden. Vanuit een scherp beeld over hoe onze wereld eruit ziet in 2040, kunnen we strategische projecten opzetten om te kijken wat lokaal werkt. Louter ter inspiratie geef ik enkele gedachten mee over waarmee en hoe we kunnen experimenteren.


Volkstuintjes en moestuintjes

Creëer per inwoner twee m² publieke ruimte waar rust en groen gecombineerd worden met voedselzekerheid. De voedselprijs steeg de laatste 10 jaar met 400% en zal blijven stijgen. We creëren “Tuinen van Overvloed”. We gebruiken participatieve methodieken en permacultuur om de tuinen te beheren. Volkstuintjes zorgen voor seizoensgebonden consumptie voor 5 tot 10 maal meer mensen dan diegenen die erin actief zijn. Volkstuintjes zorgen voor sociaal contact, en bevorderen cohesie. We kunnen een CSA-bedrijf opstarten. We zoeken mensen die initiatieven nemen om eetbare tuinen of voedelsbossen te realiseren. We tuinieren met oude ‘vergeten’ groenten. De gemeente stelt kleine lapjes grond ter beschikking aan mensen die geen een te kleine tuin hebben en toch graag tuinieren. Mogelijkheden genoeg om in plaats van te verkavelen lokale veerkracht verhogen.
Op 24 april 2014 organiseerde de Vlaamse Landmaatschappij een succesvolle inspiratiedag "Volkstuinen in Vlaanderen"


Eetbare bomen

Tamme kastanje heeft een vergelijkbare voedingswaarde als rijst en kan op tal van manieren verwerkt worden in onze voeding. Als de aarde het moeilijk heeft om 9 miljard mensen te voeden in 2050, moeten vandaag eetbare bomen geplant worden. Kastanjebossen vragen beperkt beheer en speelden historisch gezien een belangrijke rol (o.a. als oorlogsvoedsel in de Kempen).  Loofbomen halen tijdens hun groei CO2 uit de atmosfeer en onzuiverheden uit de lucht.  Waarom kan de gemeente elk kind geboren wordt geen eetbare boom cadeau doen? Wie organiseert een kookworkshop ‘creatief met kastanje’ in de week van de smaak? De klassen van onze lagere scholen kunnen het peterschap opnemen van plantklare boompje die een plaats krijgen in onze gemeente, bijvoorbeeld in een verkavelingsgebied. Eetbare bomen worden opgenomen in het gemeentelijk milieubeleidsplan.


Work for change

Samen met de middenstandsraad en de Gemeentelijke Raad voor Ontwikkelingssamenwerking (GROS) organiseren we een Zuiddag, of een Youca Action Day, een initiatief van YOUCA (YOuth for Change and Action). Jongeren en vrijwilligers solliciteren voor functies in bedrijven die wordt aangeworven voor één dag, de Zuiddag. Het bedrijf stort het loon van die dag aan een project in het Zuiden. Door de job gedurende één dag door iemand anders te laten uitvoeren, krijgen ze een frisse kijk en inspiratie van klanten, vernieuwers of concurrenten. 


Voor hetzelfde geld koop je niets

Geld zonder rente is geld zonder schuld en geld zonder groei. We zetten samen met buurgemeenten een bijkomend/complementair geldsysteem op dat ons minder kwetsbaar maakt voor een financiële of economische crisis. Tegelijk bouwen we aan een ecologische economie waarbij mensen met een lokale munt duurzame aankopen doen. We produceren meer lokaal. Een aardappel hoeft niet van Argentinië te komen als een vrachtfietser hem van 'Den Boshoek' in jouw straat bezorgt.  We gebruiken meer samen en we wisselen diensten uit vanuit de passies van mensen. Iemand knipt uitstekend haar en wordt betaald met lokale munt. Hij gebruikt die munt om een passend geschenk te kopen bij iemand die creatief is. Op zijn beurt laat hij zijn tuin onderhouden door de persoon die zijn haar liet knippen. Enzoverder. In mijn gemeente, Lint, zijn sinds september 2013 maar liefst 20 gezinnen nieuw aangesloten bij LETS Vlaanderen dankzij slechts één info-avond.  Naïef of haalbaar? Bekijk: Bernard Lietaer over 'Geld en duurzaamheid' en Qoin supporting Community Currencies.


Pluk de dag

We maken een bijen- en vlinderparadijs. We zaaien massaal wilde bloemen in privé-tuinen, openbare domeinen, braakliggende gronden en industrieterreinen. Bermen worden bloemenweiden, opgevolgd en beschermd met behulp van een applicatie die werkt op basis van Google Maps. De gemeente informeert rond het belang, beheer en behoud van streekeigen veldbloemen, groenbemesters en vlinderbloemigen. Een elektronische nieuwsbrief vanuit de gemeentelijke groendienst geeft per maand concrete instructies over welke verzorging de bloemenweide op dat moment nodig heeft. Weg met bestrijdingsmiddelen.


Vooruit met de fiets

Kan onze gemeente met minder auto’s? Transport zorgt wereldwijd voor de grootste CO2-uitstoot. Daarom doen we aan autodelen en stimuleren we om vraag en aanbod te registreren. Het gemeentelijk beleid promoot fietsen en heropent trage wegen.




e


1 opmerking:

  1. Nagel op de kop: 'Een politiek engagement betekent voor mij meer dan in de gemeenteraad of in de provincieraad zitten. Het is een voortdurende bekommernis over alle zaken die ons samen aanbelangen: kwaliteitsvol onderwijs, een fijne leefomgeving, zorg voor ouderen, een mooie wereld voor onze kinderen,...'Hopelijk kunnen we meer en meer mensen overtuigen tot die noodzakelijke inzet voor een betere wereld.

    BeantwoordenVerwijderen